شرایط مطالبه مهریه بیش از 110 سکه
مرد به هنگام اجرای صیغه نکاح، چیزی را به همسرش تقدیم میکند که در اصطلاح «مهریه» یا صداق نامیده میشود. در آموزههای دینی برای مهریه، مقدار معینی تعیین نشده است، بلکه این موضوع به توافق زن و مرد بستگی دارد.
فرآوری: فاطمه نوری_ بخش حقوق تبیان
در نوع مهریه محدودیتی وجود ندارد و هر چیزی که ارزش اقتصادی و اجتماعی داشته باشد، میتواند مهریه قرار گیرد؛ همانند طلا، نقره، املاک، پولهای رایج، لوازم زندگی و حتی آموزش قرآن یا آموزش مهارتی ویژه.
قانون حمایت از خانواده که در سال 91 به تصویب نمایندگان مجلس رسید، حد حمایت قانونی از مطالبه مهریه را تا میزان 110 سکه اعلام کرد و مطالبه میزان بیشتر از آن را منوط به ملائت زوج دانست. دکتر میترا ضرابی، حقوقدان و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی به تشریح شرایط قانونی برای مطالبه مهریه پرداخت. ضرابی با اشاره به اینکه در قانون جدید خانواده ذکر شده است که معیار ملائت در مطالبه مهریه 110 سکه است، گفت: به این معناست که دادگاه فرض و اماره را بر این گذاشته است که زوج قابلیت پرداخت را دارد و اگر این تعداد چه به صورت نقد و چه قسط بندی پرداخت نشود حکم حبس صادر میشود.
این وکیل پایه یک دادگستری تصریح کرد: در مهریههای تا 110 سکه نیازی به اثبات زوجه مبنی بر استطاعت زوج نیست در این مرحله زوج باید خودش در دادگاه عدم استطاعتش را در پرداخت مهریه اثبات کند.
در فصل ازدواج و ماده 22 قانون حمایت خانواده آمده است که اگر مهریه بیش از 110 سکه باشد پرداخت آن مشروط به توانایی مالی زوج است. طبق این قانون میزان مهریه متعارف 110 سكه بهار آزادی است كه مرد موظف است آن را پرداخت كند و وصول آن مشمول مقررات ماده 2 قانون اجرای محکومیتهای مالی است، در صورتی كه مهریه سقف مذكور را رد كند، دادگاه تمكن مالی مرد را برای پرداخت بررسی میكند و تصمیم میگیرد كه فرد زندانی شود یا خیریعنی فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است. با این حال تمام كسانی كه تمكن مالی پرداخت 110 سكه را نداشته باشند، به زندان میروند. رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است.
تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه
ضرابی درباره مهریه عندالاستطاعه نیز توضیح داد: زمانی که زوجه ثابت کند که مرد استطاعت پرداخت مهریه تعیین شده را دارد بنابراین زوج ملزم به پرداخت خواهد شد.
در فصل ازدواج و ماده 22 قانون حمایت خانواده آمده است که اگر مهریه بیش از 110 سکه باشد پرداخت آن مشروط به توانایی مالی زوج است. طبق این قانون میزان مهریه متعارف 110 سكه بهار آزادی است كه مرد موظف است آن را پرداخت كند و وصول آن مشمول مقررات ماده 2 قانون اجرای محکومیتهای مالی است.
البته وی معتقد است که در تعیین مهریه عندالاستطاعه، زمان پرداخت مهریه مشخص نیست و از نظر تئوری صحت و عدم صحت آن در میان حقوقدانان اختلاف نظر است، اما زوجه که این شرط را قبول میکند باید بپذیرد که هر زمانی که زوج اعلام عدم استطاعت مالی داشته باشد نمیتواند از وی مطالبه داشته باشد.
ضرابی تاکید کرد: اگر زوج برای عدم پرداخت مهریه تقلب کند یا قسمتی از درآمد خود را به دادگاه اعلام نکند بنابراین مشمول حمایت قانون نیز نمیشود. این وکیل پایه یک دادگستری تصریح کرد: در شرایطی که زوج عدم استطاعت مالی را در پرداخت مهریه به دادگاه ثابت کند حکم حبس برای وی نیز ملغی میشود.
جزئیات قانون مهریه ۱۱۰ عدد سکه و مراحل پرداخت آن
در اینجا سه حالت می توان متصور شد:
حالت اول- مهریه کمتر از ۱۱۰ سکه است: که در اینصورت باید تمامی مهریه پرداخت شود، درغیراینصورت برابر قانون رفتار خواهد شد. (مطابق ماده ۲ قانون محکومیت های مالی)
حالت دوم- مهریه دقیقاً ۱۱۰ سکه است: که مانند حالت اول باید تمامی مهریه پرداخت شود، درغیراینصورت برابر قانون رفتار خواهد شد. (طبق ماده ۲ قانون محکومیت های مالی کسانی که برای پرداخت ۱۱۰ سکه اقدام نکنند، راهی زندان می گردند.)
حالت سوم- مهریه بیش از ۱۱۰ سکه تعیین شده است: که در این وضعیت، در ابتدا باید ۱۱۰ سکه مطابق قانون پرداخت گردد. (و درصورت امتناع از پرداخت، مطابق ماده۲ محکومیت های مالی زندان در انتظار فرد خاطی است) سپس دادگاه تمکن مالی فرد را بررسی کرده و مطابق وضعیت مالی و تمکن وی تصمیم گیری خواهد نمود.
مجاری قانونی برای رسیدگی به دعوای مطالبه مهریه
این وکیل پایه یک دادگستری درباره مدارک لازم برای مطالبه مهریه توضیح داد: اصل سند ازدواج، اصل شناسنامه و کپی کارت ملی از جمله مدارکی هستند که برای مطالبه مهریه مورد نیاز است.
مرد تا پرداخت کامل مهریه زن نمیتواند از کشور خارج شود اما در صورتی که مرد اموال دیگری غیر از حقوق داشته باشد دادگاه اموال او را میفروشد و مهریه از این طریق پرداخت میشود.
وی درباره نحوه گرفتن وصول مهریه نیز گفت: برای وصول مهریه باید از سه طریق اقدام کرد، در مرحله نخست اظهار نامه از سوی زن به شوهر ارسال میشود در مرحله دوم از طریق اجرای ثبت و آخرین مرحله از طریق دادگاهها به دریافت مهریه اقدام میشود.
ضرابی تصریح کرد: مهلت تجدید نظر خواهی 20 روز است . زوجین ظرف این مدت میتوانند به رأی دادگاه اعتراض کنند، بعد از اینکه رأی دادگاه قطعی شد، زوجه، ماده 2 قانون نحوه اجرای حکومت مالی را اعمال میکند، یعنی اگر مرد معسر نباشد و بدهی خود را پرداخت نکند، به زندان میرود، اما اگر توسط دادگاه معسر شناخته شود، دادگاه رأی به تقسیط مهریه میدهد.
ضرابی درباره اظهارنامه توضیح داد: اظهارنامه نوعی اوراق چاپی در دادگستری است که از دو ستون خواهان و خوانده تشکیل شده است. خواهان (زوجه) ، اظهارات خود را در مورد در خواست مهریه، در ردیف خواهان می نویسد وآن را برای خوانده (زوج) از طریق دادگاه میفرستد .
وی ادامه داد: اگر مرد توانایی پرداخت مهریه را داشت اما از پرداخت آن خودداری کرد، زوجه مهریه خود را به اجرا میگذارد، چنانچه ظرف مدت 10 روز، زن دارایی شوهر را معرفی کند، فوری نسبت به توقیف آنها اقدام میشود، اگردارایی زوج فقط درآمد وی باشد، (اگر مرد همسر دیگری نداشته باشد) تا یک چهارم آن ماهانه به زوجه تعلق میگیرد، تا زمانی که مهریه به طور کامل پرداخت شود.
ضرابی خاطرنشان کرد: مرد تا پرداخت کامل مهریه زن نمیتواند از کشور خارج شود اما در صورتی که مرد اموال دیگری غیر از حقوق داشته باشد دادگاه اموال او را میفروشد و مهریه از این طریق پرداخت میشود.
این وکیل پایه یک دادگستری درباره کسانی که توانایی پرداخت مهریه را ندارند نیز توضیح داد: اگر مرد توانایی مالی نداشت، زن میتواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و دادخواستی مبنی بر استرداد مهریه به دادگاه بدهد. دادگاه به دادخواست او رسیدگی می کند در صورتی که زوجه مستحق دریافت مهریه باشد، دادگاه حکم به پرداخت مهریه میدهد .
وی به کسانی که در آستانه ازدواج هستند نیز توصیه کرد: مهریه را متناسب با تواناییهای مالی زوج تعیین کنند و در زمانی که زن و شوهر در اوج صفا و صمیمیت قرار دارند، نیازی به دریافت مهریه سنگین نیست.منابع: روزنامه حمایت
دادگران